Sistem Ejaan 1 - Huruf dan Bunyi

Terdapat 26 huruf rumi dalam bahasa Melayu yang boleh dibahagikan kepada empat jenis huruf iaitu huruf vokal, huruf konsonan, huruf diftong, dan huruf gugus konsonan. Sila lihat contoh di bawah:

Jenis Huruf	Contoh
Huruf vokal	a, e, i, o, u
Huruf konsonan
Huruf diftong	ai, au, oi
Huruf gugus konsonan	gh, kh, ny, ng, sy

Huruf vokal

Huruf vokal juga disebut ‘huruf hidup’ atau ‘huruf saksi’ kerana mempunyai bunyi dan boleh juga memberi bunyi kepada huruf konsonan.

Sila lihat contoh di bawah ini:

Huruf Vokal	Fonem	Kedudukan huruf vokal dalam perkataan
		depan kata	tengah kata	belakang kata
a	/a/	api	bapa	kita
e (pepet)	/ə/	emak	semak	autisme
ě (taling)	/e/	enak	petak	tauge
i	/i/	itu	sini	kini
o	/o/	oleh	kota	pidato
u	/u/	usik	tunas	siku

Konsonan

Huruf konsonan ialah huruf selain dari huruf vokal. Ada 21 huruf konsonan dalam huruf bahasa Melayu.

Lihat grafik di atas. Huruf vokal ialah huruf dalam warna biru manakala huruf konsonan ialah huruf dalam warna merah jambu.

Sila lihat contoh penggunaan huruf konsonan di bawah:

Konsonan	Fonem	di depan	di tengah	di belakang
b	/b/	buka	sebut	adab
c	/c/	cakap	kaca	Mac
d	/d/	dua	ada	abad
f	/f/	fakir	tafsir	maaf
g	/g/	guna	tiga	beg
h	/h/	hari	saham	tuah
j	/j/	jalan	manja	kolej
k	/k/	kami	paksa	katak
l	/l/	lekas	alas	kesal
m	/m/	maka	kami	diam
n	/n/	nama	anak	daun
p	/p/	paku	apa	siap
q	/q/	quran	wuquf	buraq
r	/r/	raih	bara	putar
s	/s/	sama	asli	lemas
t	/t/	tali	mata	rapat
v	/v/	viral	universiti	-
w	/w/	wanita	hawa	-
x	/x/	xilofon	-	-
y	/y/	yang	payung	-
z	/z/	zman	lazat	lafaz

Terdapat tiga konsonan yang hanya digunakan untuk perkataan pinjaman iaitu q, v, dan x. Tiada istilah asal bahasa Melayu yang menggunakan konsonan-konsonan ini.

Contoh:

Konsonan	Contoh kata
q	buraq, qadak, qadar, quran, wuquf
v	versi, vitamin, vokasional, revolusi, subversive, evolusi, viral
x	xenolit (jenis batu), xenomorf (jenis batu), xilofon (alat muzik), xilofaj (sejenis serangga), xerofit (jenis tumbuhan di kawasan kering)

Gugus Konsonan

Juga disebut konsonan gabung. Merupakan gabungan dua huruf konsonan yang melambangkan satu bunyi konsonan yang baru.

Contoh:

Gugus Konsonan	Bunyi	di depan	di tengah	di belakang
gh	/ğ/	ghaib	maghrib	mubaligh
kh	/x/	khusus	akhir	tarikh
ng	/ŋ/	ngilu	angin	pening
ny	/ń/	nyata	hanya	-
sy	/ś/	syarat	isytihar	Quraisy

Huruf Diftong

Huruf diftong ialah huruf gabungan dua huruf vokal berlainan bunyi yang menghasilkan bunyi yang ketiga. Tiga huruf diftong ialah au (vokal a + vokal u), ai (vokal a + vokal i), dan oi (vokal o + vokal i).

Contoh:

Diftong	Depan	Tengah	Belakang
ai	aising	ghairah hairan haiwan	pandai petai tirai
au	aurat auto audit	saudara tauladan saujana	harimau risau pisau
oi	oidium	boikot	amboi sempoi konvoi

* oidium = spora funggus yang selalu menyerang daun tanaman. Berbentuk seperti serbuk putih yang melekat pada daun-daun.